Duurzame kozijnen in de schijnwerpers

13^e editie VKG Architectuurprijs

Tot 8 september 2023 kunnen architecten vooruitstrevende projecten in schrijven voor de VKG Architectuurprijs die in december wordt uitgereikt. In deze 13^e editie staat wederom de innovatieve en esthetische toepassing van kunststof kozijnen centraal. De nadruk ligt vanzelfsprekend ook op duurzaamheid, met het oog op de circulaire bouweconomie. VKG zoekt hierin de samenwerking met het platform Stedebouw & Architectuur, vanwege de gedeelde visie op de toekomst. We geven jurylid Mantijn van Leeuwen (Nibe) het woord over de impact van deze award op een snel veranderende bouwsector.

De VKG Architectuurprijs kent twee categorieën: nieuwbouw en renovatie. In beide moet de duurzaamheid en veelzijdigheid van kunststof kozijnen duidelijk naar voren komen. Een deskundige jury zal hierop toezien. De jury bestaat uit oud-winnaars Arthur Nuss (Global Architects) en Arno Kolen (van den hout & kolen architecten), Mantijn van Leeuwen (Nibe) en Albert Zegelaar (VKG).

Van Leeuwen is te spreken over dit initiatief van VKG: “Dit soort prijzen zijn fantastisch om zulke projecten bij het brede publiek te brengen. Het creëert een kans om de waarde van ons ingewikkelde vak een plekje te geven bij mensen uit verschillende disciplines, van architecten en bouwers tot mensen met een algemene interesse in architectuur.” Als duurzaamheidsexpert ziet hij dat de interesse voor circulariteit snel groeit en vooral ook door steeds meer professionals en sectoren wordt onderzocht. “Dat maakt de VKG Architectuurprijs een sterk podium om het onderwerp onder de aandacht te brengen.”

De planetaire grenzen als leidraad

De bouwwereld heeft een belangrijk opdracht en in de transitie naar een circulaire economie spelen architecten een grote rol. Van Leeuwen ziet dat die architect de spil is in de keten: “Het is de partij waarvan verwacht wordt dat ze de verantwoordelijkheid inzake die duurzaamheid dragen. Zij weten wat materialen kunnen, wat ze kosten, hoe ze zich gedragen.” Tegelijkertijd ziet Van Leeuwen ook hoe de hulpmiddelen en informatie nog vrij beperkt zijn. Bovendien worden er ook nog wel een onjuiste of niet volledig juiste claims gelanceerd door de industrie. “De architect moet hier zijn weg in vinden, dat is niet eenvoudig. Het is dus des te belangrijker dus om de juiste informatie over circulariteit beschikbaar te maken en specialisten met verschillende expertises samen te brengen. Dat is precies wat er gebeurt met de VKG Architectuurprijs.”

De planetaire grenzen zijn negen processen die de stabiliteit en veerkracht van het aardse systeem reguleren. De bouwwereld heeft direct invloed op vijf van die negen processen. Van Leeuwen geeft aan dat onlangs nog in het nieuws was dat de grenzen bij vier van die vijf processen overschreden worden. “Ik verwacht dat de projecten die meedingen naar de twee VKG Architectuurprijzen sterk inzetten op die planetaire grenzen”, aldus Van Leeuwen. “Ik kijk bij de inzendingen dus vooral of er vanuit dat bewustzijn wordt gewerkt. Wat spreekt er uit hun ambities? Zijn ze doordacht bezig om binnen die grenzen te komen? Ze hoeven er niet al te zijn – dat kan lang niet altijd – maar op zijn minst zijn ze aan het experimenteren om er te komen. Dat hoop ik terug te zien.”

Circulariteit is onontkoombaar

Met de circulaire doelstellingen voor 2030 is er werk aan de winkel. Van Leeuwen merkt op dat de bredere implementatie van circulariteit zeer traag gaat. “Er zijn koplopers die hartstikke goed werk leveren, maar alles erna pakt het niet op en wacht af. Dat baart mij zorgen. We blijven haken op de 5 tot 10 procent van de markt die het onderwerp serieus oppakt, terwijl we al in de schaalsprong van 25 tot 30 moeten zitten. Pas dan komen we bij het kantelpunt.” Van Leeuwen geeft aan dat er een taak ligt bij de overheid, met scherpere wet- en regelgeving. “Een duwtje in de rug en een beetje bang maken, zodat de stap naar circulariteit onontkoombaar aanvoelt. Dát hebben we nodig om in de komende jaren een beweging op gang te krijgen.”

Er zijn nog vele en grote stappen nodig, gelukkig zijn er ook vele mogelijkheden voor architecten en de hele bouwsector. Voor deze 13e editie van de VKG Architectuurprijs verwacht Van Leeuwen mooie prestaties te zien op het gebied van terugnamesystemen, direct herbruikbare componenten en hoogwaardige recyclebaarheid. “Kunststof kozijnen lenen zich er uitstekend voor om 100 procent circulair te worden. Sommige producenten zijn ver op dit vlak. Ik hoop dat terug te zien in de inzendingen. Hebben architecten deze waarde al in hun plannen verwerkt? Hebben ze de randvoorwaarden geschept om bijvoorbeeld de waarde niet te laten sneuvelen in de uitvoering? Het gaat om keuzes die niet zozeer van het materiaal afhankelijk zijn, maar van het proces.”

Doe mee met jouw project

Ben of ken jij een architect met een project dat past in de visie van de VKG Architectuurprijs? Meld het project voor 8 september 2023 aan via vkgkeurmerk.nl/architectuurprijs.

Voor beide categorieën nomineert de jury drie projecten die onderling strijden voor de eervolle prijs. Van deze genomineerde projecten worden professionele video’s en een uitgebreide projectuitwerking gemaakt. Deze worden gebruikt op diverse platformen en media ter promotie van de architectuurprijs en het project en de architect zelf.