Dogma’s in de materiaaldiscussie

Menno Rubbens, Directeur cepezed projects

Middenin de discussie over CO2 uitstoot van bouwmaterialen wordt je gevraagd om een column te schrijven voor de VMRG. Ik vind het lastig om als ambassadeur voor één bepaald materiaal op te treden. Als lid van het Transitieteam Circulaire Bouweconomie pleit ik juist voor het loslaten van de heersende materiaaldogma’s. Hoe geloofwaardig ben je als je als vereniging van producenten van een bepaald materiaal van de daken schreeuwt dat ‘jouw’ materiaal het beste is in relatie tot duurzaamheid? Soms neemt het bijna religieuze proporties aan met alle dreigingen van extremisme die daar mee gepaard gaan. Of het nu om beton, staal, aluminium, hout of kunststof gaat, iedereen propageert het ei van Columbus in huis te hebben en probeert het als Haarlemmerolie aan de man te brengen.

Als we stappen willen maken in het beheersen van de uitstoot van CO2 dan moeten we niet verder polariseren maar elkaar vinden in een dialoog over de kracht en de zwakte van een materiaal. De basis voor deze dialoog is wellicht de ontwerptransitie naar een meer losmaakbare bebouwde omgeving. Want elk gebouw, ongeacht het materiaal, dat niet losmaakbaar is ontworpen zal nooit onderdeel kunnen worden van de broodnodige circulaire bouweconomie. 

Het mooie is dat losmaakbaarheid niet aan een bepaald type materiaal gebonden is, maar aan de toepassing ervan. Elk materiaal is losmaakbaar toe te passen. Ontwikkelaars en architecten moeten de losmaakbaarheid van een gebouw, en de voorbereiding op demontage, zien als een uitdaging en inspiratiebron voor materiaal- en ontwerpkeuzes. Met cepezed hebben we ‘het licht’ al 50 jaar geleden gezien. Niet in de vorm van het dogmatisch najagen van één heilige graal maar door gebouwen te ontwerpen en te bouwen als een ‘kit of parts’. En die methode blijkt steeds minder afhankelijk van materiaalkeuze. We blijven onze ‘kit of parts’ aanpak verder ontwikkelen en uitbreiden. Zo realiseren we nu gebouwen met demontabele betonnen kanaalplaten, iets wat enkele jaren geleden nog voor onzinnig werd gehouden. Aluminium gevels behoren sinds jaar en dag tot onze standaard tool-kit. Nu moeten die nog fossielvrij geproduceerd gaan worden. Het stimuleren van die transitie is een belangrijk onderwerp voor de VMRG. Omdat alle brancheorganisaties voor hetzelfde probleem staan is dit een mooie kans om de dogma’s overboord te gooien en de samenwerking en dialoog te zoeken.