VMRG online Expertsessie ‘Ontwikkelingen in glas’

Op 14 maart jl. vond de VMRG online Expertsessie ‘Ontwikkelingen in glas’ plaats. Experts Roy van Leeuwen, directeur bij het Kenniscentrum Glas en Harm Spronk, directeur bij De Groot & Visser, schoven aan tafel bij Henk Zoontjens, directeur bij de VMRG. We blikken terug met een greep uit de vragen die in deze sessie aan de orde kwamen. 

In het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) komt een nieuwe methode voor de bepaling van daglicht in gebouwen. Wat betekent dit voor de toepassing van glas? 

Roy van Leeuwen: De bepalingsmethode staat in NEN-EN 17037 ‘Daglicht in gebouwen’. NEN heeft onlangs een toelichting op de norm gepubliceerd in de praktijkrichtlijn NPR 4057 ‘Daglicht in gebouwen – Toelichting op NEN-EN 17037’. De methode met de daglichtfactor bepaalt de verdeling van het daglicht over de ruimte en stelt hier eisen aan. Hiermee wordt de werkelijke daglichttoetreding tot het gebouw gesimuleerd met een 3D model. 

Met de nieuwe norm mag met de werkelijke LT (Lichttoetreding) waarde van het glas gerekend worden. HR++ glas zal dus een hogere daglichtfactor opleveren dan Triple glas. Het toepassen van zonwerend glas werkt negatief voor de daglichtfactor. Hierdoor is het mogelijk dat deze glassoorten met een lagere lichtdoorlaat bij bepaalde gebouwen niet meer toepasbaar zijn zonder het ontwerp aan te passen. 

Nieuw zijn lagere CO2 glasproducten. Is dat voor de gevelbouw interessant?

Harm Spronk: In een circulaire gevel zouden zoveel mogelijk producten moeten zitten die ook circulair zijn, dus dat geldt ook voor glas. Hier is zeker ook vraag naar van klanten. Ook de publieke opinie en de focus op CO2 reductie, maken de urgentie hoger. Het zou fijn zijn als het mogelijk is om aan te tonen dat gerecycled vlakglas weer hergebruikt wordt in nieuw vlakglas.

Wat moeten wij verstaan onder lagere CO2 glasproducten?

Roy van Leeuwen: De CO2 uitstoot verminderen kan door verbetering van het productieproces, ovens die minder energie verbruiken, door gebruik van waterstof of hernieuwbare energie. Maar ook door meer glas te gaan recyclen. Hierdoor heb je enerzijds minder grondstoffen nodig, anderzijds gaat ook de smelttemperatuur omlaag, waardoor er minder energie voor de oven nodig is. Er is gerecycled glas dat direct bij de productie van het floatglas terug gaat en glas dat bij de industrie vrijkomt. Men is nu aan het kijken of het mogelijk is om andere glassoorten (bijv. gelaagd glas) te gebruiken om weer vlakglas van te maken. 

Welke innovaties zien we nog meer?

Roy van Leeuwen: Een andere innovatie is dynamisch glas. Middels een elektrische spanning is het mogelijk om de lichtdoorlatendheid te veranderen. Met leds is het met dynamisch glas mogelijk om afbeeldingen op het glas te laten zien. Daarmee wordt de gevel een communicatiemiddel, bijvoorbeeld voor reclames. Ook vacuümglas is een goede ontwikkeling waarbij de materialen geminimaliseerd worden en er hele goede isolatiewaardes gehaald worden, wat gunstig is voor de footprint. Eigenlijk gaan we hiermee weer terug naar de diktes van enkel glas. Vacuümglas wordt nu met name in de renovatiemarkt toegepast, maar is volop in ontwikkeling.

Brandwerend glas vertekent. Hoe werkt dit in de praktijk?

Harm Spronk: Vooraf moeten partijen rekening houden met het feit dat brandwerend glas een vertekend beeld geeft. Brandwerend glas in een kantoorruimte die uitkijkt op de snelweg geeft problemen. De vertekening verschilt van ruit tot ruit. De mensen die daar in kantoorruimtes naar buiten kijken, krijgen dan het gevoel dat ze “zeeziek” worden. Het vooraf managen van verwachtingen is belangrijk. Een glasleverancier en gevelbouwer moeten de klant waarschuwen voor de vertekening in het glas, omdat architecten en ontwikkelaars deze kennis niet altijd in huis hebben.

Hoe beoordeel je de visuele kwaliteit van glas?

Roy van Leeuwen: Voor brandwerend glas is geen onafhankelijke productnorm. Voor standaard isolatieglas is deze er wel, de NEN 1279. Bij de norm komt ook heel veel uitleg kijken. Het Kenniscentrum Glas heeft document gemaakt waarin een en ander wordt toegelicht. Het gaat dan onder andere om de omstandigheden, zoals drie meter afstand, loodrecht ervoor staan, diffuus daglicht en uiteraard mag er niets gemarkeerd zijn. Het Kenniscentrum Glas wordt ook vaak ingeschakeld om te toetsen of bepaalde zaken binnen de norm vallen.

Hoe weet een klant welke kwaliteit hij mag verwachten als er geen norm voor is?

Harm Spronk: Als gevelbouwer is het in een project mogelijk om in een aantal stappen zaken vast te leggen. De eerste stap bestaat uit glas samples die worden afgegeven aan de klant en (na goedkeur) worden afgetekend, zodat partijen vastleggen wat er afgesproken is, zowel technisch als visueel. Denk daarbij aan de kleur van de spacer die toegepast wordt en de randafwerking. Als tweede stap wordt er bij de grote projecten een mock-up gebouwd op ware grootte waar ook het gekozen glas in zit. Ook deze mock-up wordt door partijen “gekeurd” en afgetekend. Belangrijk is dat zowel klant als architect bij deze stap betrokken zijn (managen van verwachtingen). Bij het opstarten van de productie van onder andere elementgevels kan men partijen een eerste productie-element laten keuren. De klant moet zich wel realiseren dat bijvoorbeeld glas, profielen en kleur niet meer gewijzigd kunnen worden. De laatste stap is op de bouw een benchmark monteren en laten zien. Tijdens deze laatste stap kunnen alleen nog kleine uitvoeringsdetails worden aangepast. Mochten er gedurende uitvoering vragen komen, kan men altijd terug vallen op reeds goedgekeurde samples, mock-up, productie-elementen en benchmark.

Hoe kan een glasleverancier zich onderscheiden?

Roy van Leeuwen: Een glasleverancier kan zich onderscheiden door het product te kennen, zijn klant te kennen en de juiste producten te adviseren. Ik denk dat daar binnen de glasindustrie nog een heleboel te winnen valt.