Portlantis: ervaringscentrum met een twist 

De Rotterdamse haven is een icoon rijker. Portlantis vormt vanaf medio 2025 het nieuwe ervaringscentrum van het havenbedrijf. Het gebouw uit de koker van MVRDV bestaat uit een stapel van vijf gedraaide volumes dat op ‘miniatuurformaat’ laat zien wat er in de haven gebeurt. Ook de sandwichgevel van Kingspan Geïsoleerde Panelen refereert aan de industriële omgeving, maar blijkt bij nader inzien op nog veel meer aspecten van grote toegevoegde waarde.

Portlantis wordt volgens het havenbedrijf straks dé plek waar een breed publiek op spannende en interactieve wijze kennismaakt met de complexe, dynamische wereld van de Rotterdamse haven via een permanente expositie. “Normaal gesproken ontwerp je eerst een gebouw en ga je daarna pas nadenken over de expositie”, begint Arjen Ketting, architect bij MVRDV. “Bij Portlantis ging het andersom. Het idee voor de expositie was al gemaakt door expositiearchitect Kossmanndejong, wij hebben vervolgens het gebouw eromheen ontworpen. Daarbij hebben we ons laten inspireren door de dynamische wereld van de haven én de locatie op het uiterste westelijke puntje van Maasvlakte 2. Waar het gebouw eindigt, beginnen de duinen.”

Verrassingselement

Kenmerkend voor het havengebied zijn de grote industriële loodsen. “Dat komt op ‘miniatuurformaat’ terug in Portlantis, alleen op een totaal andere schaal en met gestapelde volumes die ook nog eens in allerlei richtingen zijn gedraaid. Bij elke verdieping is het uitzicht afgestemd op het verhaal dat de expositie vertelt”, zo verduidelijkt Arjen het ontwerp. “In het midden van het gebouw bevindt zich een groot atrium waar alle volumes aan grenzen, en die ruimte biedt aan één groot expositie-element. Het is ook direct dé verrassing van het gebouw, want aan de binnenzijde ervaar je de gestapelde volumes helemaal niet als zodanig.” Behalve de permanente expositie bevat het ervaringscentrum ook nog kantoorruimten, conferentiezalen, een restaurant en een dakterras, dat vrij toegankelijk is via de rode trappen aan de buitenzijde van het gebouw.

Perfecte kier- en luchtdichting

De gestapelde volumes refereren aan de havenloodsen. “Vandaar dat we gekozen hebben voor sandwichgevelpanelen om soortgelijke detaillering en materialisering te bereiken. Maar wel met een twist en verfijnder dan bij industriebouw”, benadrukt Arjen. “Bovendien waren de eisen op deze locatie met vaak veel wind, opstuivend zand en zoute lucht niet gering. Met de sandwichgevelpanelen van Kingspan kon een perfecte kier- en luchtdichting worden bereikt, en in combinatie met de speciale coating ook een lange levensduur in deze veeleisende omgeving. De gekozen hoogglans coating geeft een prachtige reflectie van de verschillende luchten en lichtcondities op deze plek. Waardoor het gebouw op elk moment van de dag mee verandert met de weersomstandigheden.”

Terugnamegarantie

Portlantis is zo ontworpen dat gedeeltelijk hergebruikt kan worden. Ook dat is het voordeel van het gebruik van de Kingspan sandwichgevelpanelen. De panelen zijn opgenomen in de NMD-MIA-lijst voor circulaire bouwmaterialen en Kingspan biedt een terugnamegarantie op de panelen die in dit geval 15 centimeter dik zijn uitgevoerd met een Rc-waarde van 8.3. “Dat is ruim boven het Bouwbesluit, maar gezien de locatie wel passend. Bovendien kan met deze dikte een grote overspanning worden bereikt”, geeft Arjen aan. “Het totale gevelpakket is daardoor ook maar 15 centimeter dik, want door toepassing van de gekozen kleur aan de binnenzijde wordt hier geen extra afwerking toegepast. Zodoende is de bruikbare ruimte voor de expositie maximaal.” Het gebouw is inmiddels opgeleverd, de bouw van de expositie is nog in volle gang. In maart 2025 opent Portlantis zijn deuren voor het grote publiek.