Elements in Haarlem: zeven woonblokken, twee gevelbouwers, één systeemhuis

Factory, Townhouses, Lookout, Floors en het Amerikablok I, II en III vormen samen met de Smart Dock-parkeergarage Elements Haarlem. De herontwikkeling van het voormalige Fluor-terrein is inmiddels grotendeels opgeleverd. En wat hebben deze woonblokken met elkaar gemeen? Ze beschikken allemaal over kozijnen en vliesgevels van Schüco. Los van de nodige standaard configuraties maken de gevelbouwers van dienst – Lieftink Geveltechniek en Blitta Gevelsystemen – indruk met een aantal ‘specials’.

Elements Haarlem maakt deel uit van de grootschalige binnenstedelijke gebiedsontwikkeling die de hele wijk Schalkwijk Midden transformeert tot een toekomstbestendige stadswijk. De verschillende gebouwen hebben elk een uniek karakter en zijn zorgvuldig ontworpen door drie architectenbureaus. Factory is het enige bestaande gebouw en getransformeerd van een kantoor- naar een woonbestemming, terwijl alle andere woonblokken nieuw zijn gebouwd. In het voortraject heeft aannemer Dura Vermeer zowel Lieftink Geveltechniek als Blitta Gevelsystemen betrokken vanwege hun specifieke expertise, maar ook om een duidelijke scheiding aan te brengen tussen nieuwbouw en transformatie. Lieftink heeft uiteindelijk alle gevels van de nieuwbouw gemaakt, terwijl Blitta zich heeft ontfermd over het transformatieproject. Een bekend project voor Blitta, want het heeft destijds in 1971 de gevel van het kantoorgebouw gemaakt.

Hafencity Fenster

Het eerste contact met Lieftink Geveltechniek dateert uit 2020, herinnert technisch directeur Tom van Dorp zich. “We hebben advies gegeven over de invulling van de kozijnen en vliesgevels in de verschillende woonblokken, en samen met Schüco een oplossing bedacht om de woningen te kunnen ventileren en in open stand toch een hoge geluidsisolatie te kunnen realiseren. Zodoende hebben we samen het Hafencity Fenster ontwikkeld op basis van Schüco-systemen, namelijk een Schüco AWS 75.SI+ geïsoleerd kozijn aan de buitenzijde in combinatie met een ongeïsoleerd kozijn van het type 50.NI aan de binnenzijde. De afstand tussen de kozijnen is 26 centimeter, waarbij het kozijn aan de buitenzijde is voorzien van een te openen bovenlicht en het binnenkozijn van een te openen deel aan de onderzijde. Door die verspringing moet het geluid een langere weg afleggen en in combinatie met extra akoestisch materiaal in de spouw halen we de vereiste geluidsprestatie.” 

Hoog isolerend profielsysteem

Lieftink heeft het Hafencity Fenster in verschillende afmetingen in vrijwel alle woonblokken toegepast, op Townhouses en Lookout na. “Voor het gehele project hebben we gebruik gemaakt van het hoog isolerende profielsysteem AWS/ADS 75.HI voor de ramen en deuren in combinatie met triple beglazing, en het FWS 50-systeem voor de vliesgevels”, zegt Van Dorp. “In het Amerikablok I, II en III hebben we alles bij elkaar 695 stuks kozijnen (een kleine 3.000 m2) verwerkt en ruim 144 m2 aan vliesgevels. Bij Floors gaat het om 915 m2 aan kozijnen (235 stuks) en één vliesgevel van 11 m2. Tot slot hebben we in Townhouses en Lookout ruim 1.010 m2 aan kozijnen verwerkt (221 stuks), drie vliesgevels van een kleine 100 m2 en zijn de balkons op de kop dichtgezet met een ongeïsoleerde schuifpui ASS 50.NI vanwege de geluidseis. Tot slot hebben we in alle blokken ook de nodige brandwerende kozijnen geplaatst van het type AWS 75 FR30 en ADS 80 FR30.” Lieftink stond in voor de engineering, productie én montage op de bouwplaats.

Kozijn met een twist

Factory is het enige transformatieproject binnen Elements Haarlem en door de extravagante vorm van de gevel mét brandeis ook behoorlijk complex. “Het idee van de architect was om de installaties niet te verstoppen en zogenaamde loftwoningen te creëren in het casco”, zegt Sanneke Kettenis, commercieel directeur van Blitta Gevelsystemen. “Het resulteert in ruimtes van 3,60 meter hoogte en een relatief dunne vloerconstructie. Als gevolg daarvan zit er een brandlast op de gevel en moest de eerste 1,10 meter vanaf de vloer brandwerend uitgevoerd worden. Samen met Schüco hebben we de eisen gecombineerd in een verdiepingshoog kozijn dat ook nog eens is uitgevoerd met een draai-/kiep vleugel.” De combinatie van een brandwerend- en een niet-brandwerend deel in één kozijn bestond nog niet. “Daarvoor hebben we een brandtest moeten uitvoeren alvorens we konden gaan produceren. Het onderste vak bestaat uit een vast deel met een brandwerende vulling in het standaard AWS 75-profiel, zodat de eis van 30 minuten wordt behaald, terwijl in het vak erboven geen brandwerende materialen zijn toegevoegd aan het AWS 75-profiel. Het is een draaikiepvleugel van 2,50 meter hoog. Omdat deze pas op 1,10 meter start, zijn er extra voorzieningen getroffen voor de bedienbaarheid en is de kruk verlegd naar de onderregel”, legt Sanneke uit. 

Erkers

Wat de gevel van Factory extra complex maakt, zijn de erkers. “In het bestaande gebouw was de gevel gewoon recht. De aannemer moest de driehoekjes allemaal los in het werk aan de vloer storten”, vertelt Sanneke. “Samen met Dura Vermeer en Timmerfabriek Verhoeven hebben we een concept ontwikkeld waarbij de bekisting tevens de basis vormde voor het stelkozijn die in hardhout werden uitgevoerd in verband met de brandeis. De erkers zijn per verdieping telkens iets groter van formaat en dat vroeg ook om steeds grotere kozijnen in verschillende vormen. Als je naar het gebouw kijkt zie je dus ook dat het gebouw groter wordt naarmate het hoger wordt. Er zijn zes variabelen per verdieping. Met zes verdiepingen maakt dat dus 36 verschillende formaten. De eenvoud zit hem echter in hetzelfde type oplossing voor de verschillende verdiepingen, alleen het formaat is anders. Die grote variatie valt echter niet als zodanig op in het gevelbeeld. Het lijkt veel minder complex dan het is, terwijl alle erkers toch net even anders zijn gedimensioneerd.” In totaal heeft Blitta Gevelsystemen voor Factory ruim 3.500 m2 aan kozijnen allemaal in het werk gemonteerd. “Omdat het een oud kantoorgebouw betrof en de indeling nog niet was gemaakt, konden we de kozijnen heel efficiënt van binnenuit plaatsen.”

Inmiddels zijn alle woonblokken opgeleverd en hebben de bewoners hun intrek genomen in de nieuwe wijk op slechts tien minuten fietsen van de binnenstad.